„Jasnota biała głucha pokrzywa,
służy – więc zawsze szczęśliwa.”
Jan Twardowski

Już od wczesnej wiosny białe i purpurowe dywany ścielą się pod naszymi stopami, czy tylko pszczółki będą miały tu używanie, czy i my możemy skorzystać?
Wyglądem przypomina pokrzywę, ale spokojnie nie parzy, jest też mniej bogata w cenne właściwości niż królowa pokrzywa, ale warto dać jej szansę. Moja babcia mawiała: Jasnota purpurowa i nie boli głowa!

JASNOTA BIAŁA  Lamium album

JASNOTA PURPUROWA Lamium purpureum

Inne nazwy i nazwy ludowe – głucha pokrzywa, martwa pokrzywa, jasnota otulona, ziele maciczne.

Jak ją więc wykorzystać na co dzień?

Po prostu najzwyczajniej, nie deptać, nie pielić, ale zbierać, smakować, rozkoszować się poznawać dzikie smaki. Dodawać do sałatek, parzyć herbatki, nadaje się również doskonale jako odstraszacz na mole i insekty, ma bowiem bardzo intensywny zapach i jest bogata w olejki eteryczne.

Zarówno jasnota biała jak i purpurowa występuje na obszarze niemal całej Europy, Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Madera, Wyspy Kanaryjskie), Azji Zachodniej (Liban, Syria, Turcja), w Ameryce Północnej. Roślina pospolita na całym terenie Polski.

Rośnie w ogrodach, przydrożach, rumowiskach, zaroślach, łąkach i w rowach. Bardzo często występuje masowo.

Obie jasnoty działają podobnie, ale każda nieco inaczej.
Polecam obie jednak śmiało mogę stwierdzić, że jednak biała jest tą dostojniejszą i cenniejszą. Aczkolwiek nie pogardzę również purpurową trzeba brać garściami i czerpać ze wszystkiego co nam kwitnie pod stopami.
Zapomniano w dzisiejszych czasach o porastających łąki chwastach, zasypują nasze sklepy wszelkie zamorskie przyprawy, nie patrzymy pod nogi, nie korzystamy z nich, bo przecież łatwiej pójść do sklepu i kupić torbę gotowych przypraw zamiast nazbierać sobie i korzystać z tego co nam rośnie pod stopami, całkowicie za darmo. A szkoda bo wiele z tych chwastów nadać może naszej potrawie niebywale dzikiego zapachu i smaku, a do tego poprawić nasze samopoczucie i zdrowie.

Niegdyś liście jasnoty używane były do celów kulinarnych. Spożywano je na surowo lub gotowano, co poprawiało smak i zapach potraw. Przyrządzano ją jak szpinak, dodawano do zup, sosów, placków a także parzono jak herbaty.
Kwiaty jasnoty stosowano również do odstraszania moli.

W Szwecji i Irlandii świeże liście i końce pędów jasnoty zebrane przed kwitnieniem rośliny wykorzystuje się do komponowania sałatek oraz gotuje na parze lub dusi na maśle jak szpinak.

Jasnotą białą już w I wieku nadworny lekarz Nerona Dioskuides leczył wiele dolegliwości. Wśród cennych roślin leczniczych wymieniali ją również inni botanicy – zielarze z minionych epok: Lonicerus i Matthiolus. Była też jednym z ulubionych ziół Hildegardy z Binen. O korzyściach ze stosowania tej przyjaznej zdrowiu rośliny wspomina także średniowieczna księga Hortus Sanitatis (Ogród zdrowia) wydana w 1485 roku.

MAGIA
W czasach starożytnych i używano jasnoty jako środek poprawiający nastrój i dodający energii. Jej zażywanie bowiem przepełnia serce radością, odpędza wszelkie smutki i przywraca siły witalne.
To ziele raczej wiąże się z magią kobiet, ponieważ to właśnie im jest przychylne. Przyzwana przez druidkę czy szamankę Dewa jasnoty białej zdradzi sekrety przyszłości, pomoże w jasnowidzeniu.
Jeśli więc macie problem z podjęciem trudnej decyzji warto się z nią zaprzyjaźnić i zapytać grzecznie Dewę jasnoty, jeśli będzie wam przychylna, jeśli zrobimy to z wiarą i przepełnieni miłością i czystym sercem na pewno pomoże. Zdradzi wszelkie tajemnice i kto wie może przepowie co Cię czeka w najbliższej przyszłości.

Możemy również podczas pełnego księżyca włożyć pachnące kwitnące ziele pod poduszkę, a być może odpowiedź na nurtujące pytania przyjdzie do nas nocą.

Ziele jasnoty zabrane na egzamin lub rozmowę kwalifikacyjną pozwoli nam lepiej wypaść i odnieść sukces.

Palone w kadzielnicy podczas nauki lub pracy umysłowej korzystnie wpłynie na nasz umysł i ułatwi przyswajanie wiedzy.

Noszone przy sobie lub włożone pod poduszkę sprzyjać będzie rozwojowi duchowemu.

OPIS

Jasnota należy do rodziny jasnowatych (dawniej nazywanej rodziną wargowych). Jest byliną dorastającą do 60 cm wysokości. Liście jajowate, brzegiem grubo piłkowane, kwiaty w 6-16-kwiatowych niby okółkach, kielich dzwonkowaty z 5 ząbkami. Korona o zgiętej rurce, dwuwargowa, warga górna sklepiona i owłosiona, dolna dłuższa, o nitkowatych klapach bocznych; pręcików 4; słupek 1. Cała roślina gruczołowato owłosiona, przy roztarciu silnie pachnąca. Jasnota purpurowa bardzo często mylona jest z kurdybankiem.

JASNOTA BIAŁA – ziele i kwiaty zawierają olejek eteryczny, śluzy, saponiny, garbniki (w zielu ok. 12-14%), flawonoidy (lamiozyd, lamiid, hipolamiid), glikozydy irydoidowe, aminy biogenne (cholina, histamina, tyramina), dużo karotenu, liczne sole mineralne i cukrowce. Korzeń zawiera dużo saponiny i stachiozy.
Korzeń działa silnie wykrztuśnie, moczopędnie oraz napotnie.
Ziele i kwiaty hamują krwotoki maciczne, regulują miesiączkowanie, raczej je zmniejszają. Zwiększają liczbę erytrocytów we krwi, poprawiają przemianę materii, odtruwają organizm, wzmagają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają apetyt, regulują wypróżnienia, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne. Działają żółciopędnie, rozkurczowo, napotnie, moczopędnie, przeciwcukrzycowo, odkażająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie i wzmacniająco. Kwiaty są również cennym źródłem kwasów fenolowych o silnych właściwościach przeciw-utleniających oraz składników mineralnych, takich jak wapń, cynk, żelazo, krzem. Cała roślina działa też uspokajająco i lekko nasennie.

JASNOTA PURPUROWA – roślina lecznicza, zawiera związki irydoidowe, flawonoidy, kwas chinowy, kwas hydroksycynamonowy, kwas kawowy i kwas chlorogenowy. Ziele pobudza wydzielanie soku żołądkowego, żółci oraz soku trzustkowego. Podnosi kwasowość soku żołądkowego, poprawiając trawienie białek. Dobry środek przeciwko dyspepsji i niedokwaśności żołądka. Działa również ochronnie na miąższ wątroby oraz silnie przeciwzapalnie. Hamuje rozwój bakterii i grzybów, działając bakteriobójczo i bakteriostatycznie w przewodzie pokarmowym. Podobnie jak jasnota biała hamuje nadmierne krwawienia miesiączkowe, znosi białe upławy i zmniejsza miesiączkowe dolegliwości. Intrakt ze świeżego ziela jasnoty purpurowej działa wyraźnie uspokajająco i przeciwskurczowo. Zioło doskonale sprawdza się w bólach głowy i migrenach. Zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych, usuwa drżenie mięśni poprzecznie prążkowanych.

NAPAR
2 łyżki ziela lub 3 łyżki kwiatów zalać 0,5 litra wrzącej wody, odstawić na 20 minut, przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie po 100-150 ml. Niemowlęta 3-4 kg po 4-5,7 ml, 5-6 kg po 7-8,5 ml, 7-8 kg po 10-11 ml, 9-10 kg po 12,8-14 ml, 3-4 razy dziennie. Dzieci 11-15 kg po 15,7-21 ml, 16-20 kg po 22,8-28,5 ml, 21-25 kg po 30-35,7 ml, 26-30 kg po 37-42,8 ml, 31-35 kg po 44-50 ml, 36-40 kg po 51-57 ml, 41-45 kg po 58,5-64 ml, 46-50 kg po 65,7-71 ml, 51-55 kg po 72,8-78,5 ml, 3-4 razy dziennie.

ODWAR
2 łyżki korzenia zalać 0,5 litra wody, gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. W przypadku chorób zakaźnych, przeziębieniowych, kaszlu itd. można posłodzić miodem.
Jeżeli leczymy schorzenia układu pokarmowego nie słodzimy! Zażywamy jak napar.

MIESZANKA Dr. RÓŻAŃSKIEGO
Po 1 łyżce stołowej : jasnoty białej, glistnika, kwiatu lub ziela wrotyczu, kłącza lub kwiatu lapiężnika, kłącza lub ziela kokoryczki.
2 łyżki mieszanki zalać 0,5 litra wrzącej wody, zaparzać pod przykryciem 1 godzinę, odcedzić. Zażywać 3 razy dz. po 150 ml.

UWAGA! Lek silny! Wskazania: zatrzymanie miesiączkowania, nieregularne krwawienia miesiączkowe, bóle miesiączkowe, zapalenie przydatków, upławy (jednocześnie stosować doustnie i do przepłukiwania pochwy lub nasiadówek 40-minutowych), zaburzenia hormonalne, okres menopauzy, nerwice, wyczerpanie nerwowe, bezsenność, wewnętrzny niepokój, nadciśnienie, zaburzenia sercowe, stres, zaparcia, bóle brzucha i jajników, zaburzenia metabolizmu, “uderzenia gorąca”, nagłe poty, zawroty głowy, chwilowe zaciemnienia w oczach, uderzenia krwi do głowy, zaburzenia trawienne podczas miesiączki. Stosować lek bardzo regularnie!

MIÓD Z JASNOTY
3 łyżki ziela wraz z kwiatami, zemleć i zalać 3 łyżkami miodu lipowego.
Zażywać po łyżce 3 razy dziennie w przypadku chorób dróg oddechowych.

MIÓD Z KWIATÓW JASNOTY BIAŁEJ

1/3 szklanki dobrze wysuszonych, zmielonych kwiatów jasnoty białej, 400 g. miodu. Proszek kwiatowy zalać płynnym miodem i bardzo starannie wymieszać. Przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu. 1 łyżeczkę miodu powoli ssać w buzi 3 razy dziennie w przypadku infekcji gardła lub górnych dróg oddechowych oraz zapaleniach oskrzeli. Miód łagodzi kaszel, ułatwia odkrztuszanie, działa przeciwzapalnie na górne drogi oddechowe i oskrzela. Wskazany dla kobiet po przebytych operacjach ginekologicznych jako środek regenerujący i gojący rany.

MACERAT OLIWNY Z KWIATÓW
5 łyżek suszu z kwiatów jasnoty białej, 2 łyżki suszonych płatków nagietka, 1,5 szklanki oliwy z pestek winogron. Kwiaty zalać oliwą i bardzo powoli podgrzać, odstawić pod przykryciem na 2 godziny. Odcedzić, zlać do butelki z ciemnego szkła. Olej posiada właściwości przeciwzapalne, nawilżające oraz odżywcze. Łagodzi poparzenia słoneczne, podrażnienia skóry, zmiany łuszczycowe.

MIESZANKA NA SCHORZENIA KOBIECE

Mieszanka reguluje miesiączki, likwiduje upławy, zmniejsza silne krwawienia, łagodzi stany zapalne macicy i pochwy.

Składniki: 1 szklanka kwiatów jasnoty białej, 0,5 szklanki melisy, 0,5 szklanki krwawnika, 0,5 szklanki nagietka, 0,5 szklanki pokrzywy. Zioła w postaci wysuszonej mieszamy i przesypujemy do naczynia, szczelnie zakręcamy. 1 łyżkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku, parzymy pod przykryciem 20 minut.  Pijemy małymi porcjami 3 razy dziennie pomiędzy posiłkami.

WINKO ZIOŁOWO MIODOWE na odporność

Winko podnosi odporność, oczyszcza i regeneruje organizm. Łagodzi stany zapalne i choroby infekcyjne zwłaszcza górnych dróg oddechowych.

0,5 szklanki kwiatów jasnoty białej, 0,5 szklanki liści porzeczki czarnej, 0,5 szklanki liści pokrzywy, 0,7 litra wytrawnego czerwonego wina gronowego, 0,5 szklanki miodu lipowego lub akacjowego. Zioła w postaci suszonej rozdrobnić zalać winem, zakręcić szczelnie i pozostawić na 3 tygodnie, czasami potrząsając słojem. Przefiltrować mocno odciskając zioła, dodać miód, dobrze wymieszać przelać do butelek. Stosujemy po 0,5 kieliszka 2 razy dziennie po posiłku.

SURÓWKA Z DZIKICH ZIÓŁ
Garść liści jasnoty, garść listków pokrzywy, garść podagrycznika, parę listków mniszka, parę kwiatów stokrotki, pęczek rzodkiewek wraz z liśćmi, sól, pieprz, odrobina soku z cytryny, 2 łyżki oleju z konopi, (łyżka pestek granatu opcjonalnie). Zioła i liście rzodkiewki poszarpać na mniejsze kawałki, dodać pokrojoną rzodkiewkę, doprawić, posypać stokrotką.

SURÓWKA Z LIŚCI
1 jabłko, 1 marchewka, plaster korzenia selera, pęczek natki pietruszki, parę listków czosnku niedźwiedziego, sól, pieprz, oliwa z oliwek, sok z cytryny. Jabłko oraz warzywa zetrzeć na tarce, dodać porwane na mniejsze kawałki liście, doprawić.

SURÓWKA WIOSENNA

15 – 20 młodych liści jasnoty, pęczek czosnku niedźwiedziego, pęczek natki pietruszki, 2 jabłka, 1 marchew. Sos: 5 łyżek soku z cytryny, 15 łyżek oliwy na zimno tłoczonej, 1 łyżeczka miodu lub cukru kokosowego, szczypta soli i pieprzu.

Czosnek i natkę posiekać, liście jasnoty porwać na małe kawałki, jabłka zetrzeć na tarce o grubych otworach, marchew na cieńszych. Składniki wymieszać z sosem.

HERBATKA OCZYSZCZAJĄCA
Po łyżce stołowej ziela jasnoty, pokrzywy, młodych liści brzozy, perzu, kwiatów fiołka i bzu, wymieszać. 1 łyżeczkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku, parzymy 15 minut pod przykryciem. Pić w 3 porcjach codziennie przez tydzień. Odtruwa organizm, oczyszcza, odmładza, dodaje energii.

NAPAR NA ZAPALENIE SPOJÓWEK, ROPIEJĄCE OCZY
1 łyżeczka jasnoty, 1 łyżeczka świetlika zalać szklanką wrzątku, zaparzać do przestygnięcia. Przemywać oczy kilka razy dziennie.

NAPAR DLA CERY TRĄDZIKOWEJ
Po 1 łyżeczce jasnoty białej i bratka polnego, zaparzać w 2 szklankach wrzątku przez 15 minut. Napar pić w dwóch porcjach rano i wieczorem. Można również używać do przemywania cery.

PŁUKANKA DO WŁOSÓW
4 łyżki kwiatów jasnoty białej zalewamy 2 litrami wody w emaliowanym garnku i gotujemy bardzo wolno 2 minuty pod przykryciem. Zdejmujemy z ognia i pozostawiamy na 20 minut. Po odcedzeniu, w połowie otrzymanego płyny należy umyć włosy używając łagodnego szamponu, a połowę płynu pozostawić do ostatniego płukania. Płukanka działa nawilżająco, delikatnie rozjaśnia włosy i nadaje im blasku i połysku.

Pozdrawiam z miłością Dziewanna. 💚

UWAGA! 

Nie jestem lekarzem, jestem tylko skromną szamanką, nie musisz się ze mną zgadzać, a ja nie odpowiadam za złe zastosowanie lub zrozumienie wyżej wymienionych porad. Służą one wyłącznie w celach informacyjnych. Wszelkie kuracje lecznicze należy skonsultować z lekarzem, ale lepiej z naturopatą. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią mogą stosować jasnotę wyłącznie zewnętrznie!

          

Korzystałam z własnej wiedzy, własnych notatek oraz „Fitoterapia – ziołolecznictwo – zioła” Henryk Różański. Z książek: Irena Gumowska „Ziółka i my” T. Nowak „Zioła z polskich łąk” Czesław Andrzej Klimuszko ” Ziołolecznictwo”