„Niegdyś w krakowskim zamku panował król imieniem Pyrowy, mąż już sędziwy i złamany trudami tak, że gdy wybuchła wojna, postanowił na pole walki  wyprawić syna królewicza Fjołka. Królewicz był młodziutkiem pacholęciem, słabowitem od urodzenia. Z polecenia ojca traktowano go w wojsku jak żołnierza. Rozłożono się obozem nad Popradem. Fjołkowi kazano stać przy kotle, a królewicz nieprzyzwyczajony do wyziewów bijących z kotła i do zapachu dziegciu, którym smarowano buty, zemdlał. Najpierw go ratowano, niczym nie można było się młodzieńca docucić. Wtem dookoła
omdlałego napełniła powietrze woń dziwnie miła. Królewicz oprzytomniał, a gdy wszyscy zaczęli szukać przyczyny tej miłej woni, spostrzegli w trawie mnóstwo ukrytych kwiatuszków, które na pamiątkę nazwano fjołkami. Pierwszą wiązkę nowych kwiatków przyniósł królewicz matce. Królowa kazała je sadzić w ogrodzie i rozmnożyły się fiołki po całej Polsce” (Kalmowski 1899: 456).

Fiołek jako roślina lecznicza była zalecana już od wieków przez Paracelsus’a, Lonicerus’a, Matthiolus’a. Lonicerus uważał fiołek za środek wykrztuśny, napotny i przeciwgorączkowy. Paracelsus traktował fiołek jak środek przeciwko skrofulozie. Leclerc zalecał preparaty z fiołka trójbarwnego w leczeniu chorób skóry. Jako lek dermatologiczny (przeciwtrądzikowy) fiołek był propagowany przez dr Hugo Paul’a Friedrich’a Schulz’a (1853-1932) w XIX wieku.

W taksonomii ludowej rośliny z botanicznego rodzaju fiołek są zwykle dzielone na „fiołki” – gatunki o fioletowych kwiatach, i „bratki” – gatunki o kwiatach żółto-fioletowo-białych.

Spośród fiołków o fioletowych kwiatach najczęściej używany jest fiołek wonny (Viola odorata L.). Wynika to głównie z jego atrakcyjnego, przyjemnego zapachu.
Gatunek ten występuje zdziczały w lasach i zaroślach, ale jest chętnie uprawiany w ogrodach, często też rośnie w parkach i zaroślach.
Fiołek to bylinka dorastająca do 10 cm wysokości, liście zielone, sercowate lub nerkowate, zaokrąglone, tępo zakończone, brzegiem karbowane, u nasady z jajowatymi przylistkami; kwiaty wonne, fioletowe, różowe, a nawet białe; owoc – torebka. Kwitnie od marca do kwietnia.

Ziele fiołka trójbarwnego (Viola tricolor) było znane w farmacji również pod nazwą Herba Jaceae i Herba Trinitatis. Fiołek nazywano też macoszką, jaskółczym oczkiem, trojankiem i kwiatem Świętej Trójcy, zdobiono nim stronice średniowiecznych rękopisów. Roślina jednoroczna lub dwuletnia dorastająca do 40 cm długości. Liście podłużnie jajowate lub lancetowate, często z jednej strony ząbkowane; kielich 5-działkowy; korona złożona z 5 płatków; górne – fioletowe, boczne -żółtawe, dolny – z żółtą plamą i ostrogą; pręcików 5; słupek 1; owoc -torebka. Kwitnie od kwietnia do października.

Podobne właściwości lecznicze wykazuje fiołek polny – Viola arvensi s, bardzo podobny do trójbarwnego. Również kwitnie od kwietnia do października.

Wszystkie gatunki fiołka są bardzo pospolite w naszym kraju. Rosną na łąkach, ugorach, po przydrożach, na wzgórzach, trawnikach, w ogrodach. Kwiaty fiołków są jadalne. Można je dodawać do sałatek, deserów, koktajli, sorbetów itp. listki fiołka również są jadalne, w smaku przypominają roszpunkę i w moim mniemaniu są pyszne.

SKŁAD, ZBIÓR, SUSZENIE

Surowcem fiołka wonnego jest kwitnące ziele lub sam kwiat. Kwiaty fiołka zbieramy w pełni kwitnienia, w słoneczny dzień, w godzinach przedpołudniowych ponieważ wtedy zawiera największą ilość olejku lotnego, który nadaje im piękną, intensywną woń. Surowiec suszy się w temp. 20-40^o C. Pamiętajmy aby suszone ziele zabezpieczyć przed światłem, w przeciwnym razie kwiaty się odbarwią. Z upraw można także pozyskiwać kłącza fiołka, które są również bardzo cenne leczniczo. Kłącza zbieramy jesienią, suszymy w temp. 40 stopni.

Ziele fiołka trójbarwnego oraz fiołka polnego zawiera saponiny, flawonoidy (rutozyd, violutozyd – 10%, kwercetynę), antocyjany (violaninę, 3-glikozyd delfinidyny, 3-glukozyd peonidyny), karotenoidy (beta-karoten, wiolaxantynę, zeaxantynę) dużo śluzu, cukrowców, liczne sole mineralne, kw. askorbinowy, salicylan metylowy, olejek eteryczny, garbniki i alkaloidy. Lecznicze jest całe ziele, zbieramy je tuż przed lub w czasie kwitnienia. Można je zbierać wraz z korzeniami (korzenie najlepiej wczesną wiosną lub jesienią). Ziele suszymy w temp. 35 stopni, korzenie do 40 stopni max.

WŁAŚCIWOŚCI, ZASTOSOWANIE

Fiołek wonny działa wykrztuśnie, napotnie, moczopędnie, odkażająco, żółciopędnie i rozkurczowo. Upłynnia zalegający śluz w drogach oddechowych, ułatwiając jego wydalenie. UWAGA! Przedawkowanie naparu powoduje nudności, wymioty i biegunkę. Świeże pogniecione liście fiołka wonnego można używać do okładów na stłuczenia i obrzęki.

Wskazania: nieżyty układu oddechowego, kaszel, przeziębienie, choroby zakaźne, skąpomocz, zaparcia, zaburzenia trawienia.

Fiołek trójbarwny

Już nasze prababki wiedziały, że aby mieć piękną cerę, należy pić „bratki”. Piły gorliwie napar z fiołka trójbarwnego wiosną aby oczyścić krew po zimie. I wiedziały co robią! Bowiem zawarta w nich rutyna oczyszcza doskonale krew , ponadto zmniejsza łamliwość i przepuszczalność ścian włosowatych naczyń krwionośnych. Ułatwia przyswajanie witaminy C i utrudnia wydalanie jodu.

Wodny wyciąg z fiołka trójbarwnego działa moczopędnie, wykrztuśnie, napotnie, żółciopędnie, odtruwająco, przeciwzapalnie, przeciwalergicznie. Reguluje wypróżnienia, przemianę materii, uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne działając w ten sposób przeciwwysiękowo, wykazuje synergizm z witaminą C. Dlatego zaleca się stosowanie go wraz z nią, osobiście polecam proszek z dzikiej róży lub aceroli.

Wskazania: zaburzenia w oddawaniu moczu, skąpomocz, stany zapalne kłębuszków i miedniczek nerkowych oraz moczowodów i pęcherza moczowego, kamica moczowa. Zaburzenia w wydzielaniu żółci, choroba wrzodowa, zaburzenia trawienia, kamica żółciowa, zaparcia, stany zapalne przewodu pokarmowego, otyłość. Wszelkie choroby zakaźne i skórne, przeziębienie, nieżyty układu oddechowego, kaszel, nadciśnienie, reumatyzm, gorączka, zapalenie spojówek, siatkówki i naczyniówki (okłady na oczy i jednoczesne picie naparu), choroby alergiczne, zatrucia.

MAGIA

Fiołek trójbarwny

Związany jest z żywiołem wody, jego moce to: ochrona, szczęście, miłość, spełnienie życzeń, spokój, zdrowie.

Kwiat fiołka pozwala uświadomić nam, że jeśli czegoś bardzo pragniemy, to nasze życzenie się spełni. Warto nosić go przy sobie, ułatwia on osiągnięcie wewnętrznego spokoju i przynosi świadomość, że zasługujemy na szczęście.

Ziele noszone przy sobie w woreczku chroni nasze zdrowie i przyśpiesza rekonwalescencję.

3 listki fiołka zerwane w pełnię księżyca mają moc przyciągania miłości.

Kwiaty spalane w kadzielnicy wprowadzają spokój, harmonię oraz chronią i wzmacniają uczucie miłości.

Fiołek wonny

Fioletowy kwiat fiołka był ulubieńcem starożytnej Grecji i stał się symbolem Aten. Jego zapach sugerował seks, więc fiołek był emblematycznym kwiatem Afrodyty, a także jej syna Priapusa, bóstwa ogrodów i pokolenia.

Żywiołem fiołka wonnego jest woda, jego siły to: ochrona, miłość, namiętność, spełnienie, kreatywność, uczucia wyższe. Fiołek wonny pomaga pozbyć się obaw związanych z miłością i blokad w sferze seksualnej. Jeśli kochasz to kochaj cały sobą, a wtedy miłość roztoczy przed Tobą wszystkie swoje uroki.

Jeśli zerwiesz pierwszy wiosenny fiołek, spełni on Twoje marzenia w sferze miłosnej.

Noszony przez kobiety ujawnia ich piękno i wzbudza zainteresowanie płci przeciwnej.

Stosowanie perfum z nutą fiołka zapewnia szczęście w miłości.

Kwiat fiołka stosowany w potpourri pobudza kreatywność i sprowadza wenę twórczą.

NAPAR FIOŁEK TRÓJBARWNY LUB POLNY

2 łyżki ziela zalać 400 ml. wrzącej wody, odstawić na 20 minut pod przykryciem, przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie po 150 ml. Niemowlęta ważące 3-4 kg -8,5 ml, 5-6 kg – 10,7 ml, 7-8 kg – 15 ml, 9-10 kg – 19 ml, 2-4 razy dziennie. Dzieci ważące 15-20 kg – 42 ml, 25-30 ml – 53 ml, 35-40 kg – 75 ml, 45-50 kg – 107 ml, 2-4 razy dziennie.

NAPAR FIOŁEK WONNY

2 łyżki ziela zalać 400 ml. wrzącej wody. Odstawić na 20 minut, przecedzić. Pić 4 razy dziennie po 50-100 ml. Dzieci ważące 4-5 kg – 5,7 ml 6-7 kg – 8,5 ml, 8-9 kg – 11,4 ml, 11-12 kg – 14-15 ml, 15-20 kg -21 ml, 25-30 kg – 35 ml, 35-40 ml – 50 ml, 45-50 kg – 64 ml, 4 razy dziennie. Napar można posłodzić miodem.

SYROP Z FIOŁKA WONNEGO

1 szklanka świeżych mielonych kwiatów fiołkowych zalać 100 ml wódki i 100 ml wody, gotować 5 minut pod przykryciem. Odstawić na 5 godzin pod przykryciem. Następnie masę roślinną odcedzić od wyciągu i dobrze odcisnąć. Wyciąg można osłodzić miodem lub sokiem owocowym, dodać nieco soku cytrynowego i wanilii lub cynamonu. Na każde 100 ml wyciągu należy przeznaczyć 100 ml miodu. Zażywać 4-6 razy dziennie po 1 łyżce. Dzieciom podawać 2 łyżeczki syropku.

NALEWKA Z FIOŁKA WONNEGO

Litrowy słoik płatków fiołka (bez zielonych części), spirytus 70% (około 700 ml, w zależności jak ubiliśmy kwiaty, stosunek powinien być 1:1), 250 gramów cukru (polecam kokosowy lub trzcinowy), sok z jednej cytryny, 100 ml. wody.
Kwiaty wkładamy do słoika, skrapiamy sokiem z cytryny, delikatnie mieszamy i lekko uciskamy. Pozostawiamy na godzinę, następnie zalewamy spirytusem tak, aby wszystkie płatki były w nim dokładnie zatopione. Tak przygotowany nastaw odstawiamy w ciemne i ciepłe miejsce na 14 dni. Cukier rozpuszczamy w wodzie, zagotowujemy i studzimy. Nastaw przecedzamy przez sito i łączymy z syropem. Odstawiamy na 7 dni, po czym ponownie filtrujemy, przelewamy do butelek i pozostawiamy w chłodnym miejscu na 6 miesięcy. Przed nalaniem do butelek nalewkę możemy wzbogacić odrobiną syropu z czarnego bzu.

MIESZANKA NA TRĄDZIK I ZMIANY SKÓRNE

Wymieszać w równych ilościach: fiołek trójbarwny, dziurawiec, korzeń łopianu, kłącze perzu, korzeń arcydzięgla, szałwia, kwiat nagietka i bzu czarnego, marzanka i owoc dzikiej róży.
Łyżkę mieszanki zalać 250 ml. wrzątku, zaparzać pod przykryciem 20 minut. Przecedzić, przelać do termosu. Pić dwa razy dziennie w 2 porcjach pomiędzy posiłkami.

SAŁATKA FIOŁKIEM PACHNĄCA

1 szklanka młodziutkich listków fiołka wonnego, główka sałaty masłowej lub lodowej, kilka pomidorków koktajlowych, pęczek szczypiorku, 2 łyżki kwiatów fiołka wonnego. Syrop: 5 łyżek soku z cytryny, 2 łyżki syropu z agawy, 15 łyżek oleju tłoczonego na zimno, szczypta pieprzu i szczypta soli. Wszystkie składniki sosu wymieszać dokładnie. Liście sałaty porozrywać na drobne kawałki, dodać listki fiołka, posiekany szczypiorek, pomidorki (można pokroić na połówki). Wszystko polać sosem, wymieszać posypać kwiatami.

MROŻONE KOSTKI Z FIOŁKIEM

1 łyżkę fiołków zalać szklanką wody i podgrzewać na wolnym ogniu około 1/2 godziny. Dokładnie odciskamy i studzimy. Do pojemniczka na kostki lodu wkładamy kwiaty fiołka, zalewamy wodą fiołkową i zamrażamy. Takie kostki są doskonałe do okładów na cienie pod oczami. Ale śmiało możemy ich używać również w celach spożywczych, aby wzbogacić czy ozdobić i przy okazji schłodzić wodę do picia.

Zdjęcie (http://wolniodnudy.pl/index.php/2019/04/09/wiosenna-magia-przetwory-z-fiolka-wonnego/)

MACERAT FIOŁKOWY

Kwiaty fiołka skrapiamy spirytusem i pozostawiamy do wyschnięcia (UWAGA! Muszą być całkowicie suche!) zalewamy olejem dobrej jakości, tak aby były dokładnie przykryte. Odstawiamy na 6 tygodni, w słonecznym miejscu, pilnując czy są cały czas zanurzone w oleju. Po tym czasie odciskamy dokładnie kwiaty.

KĄPIEL NA EGZEMĘ, ALERGIĘ, WSZELKIE WYSYPKI I ZMIANY SKÓRNE

2 garście fiołka (wonny, polny lub trójbarwny), garść lawendy, łyżka suszonej pokrzywy, łyżka kwiatów dziurawca zalać litrem wody, doprowadzić do wrzenia, gotować na małym ogniu 5 minut. Przecedzić wlać do kąpieli wodnej.

Pozdrawiam z miłością Dziewanna 💚

UWAGA! 

Nie jestem lekarzem, jestem tylko skromną szamanką, nie musisz się ze mną zgadzać, a ja nie odpowiadam za złe zastosowanie lub zrozumienie wyżej wymienionych porad. Służą one wyłącznie w celach informacyjnych. Wszelkie kuracje lecznicze należy skonsultować z lekarzem. Albo lepiej z dobrym naturopatą.

Źródła: Korzystałam z wiedzy i zapisków własnych, z książek: „Ziółka i my” Irena Gumowska, „Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych” Słownik Adama Fischera Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj „Zioła z polskich łąk” Tadeusz Nowak, „Święte zioła poleskich znachorek” Alicja Chrzanowska oraz ze strony: http://www.rozanski.ch/fitoterapia1.htm