Jeże są jednymi z pierwszych ssaków, pojawiły się na ziemi około 60 mln lat temu.Te cudowne, kolczaste ssaki nie wiedzą, że 10 listopada mają swoje święto, nie świętują bo już śpią, zwinięte w ciasny kłębuszek, w swoim gnieździe z liści i trawy, ukrytym wśród gałęzi na ziemi.
Jeże możemy spotkać tuż po zmroku na obrzeżach lasów, w parkach, ogrodach i coraz częściej, na osiedlach w dużych miastach. Jeże w poszukiwaniu pokarmu, co noc pokonują odległość ok. 2-3 km.
Wydawać by się mogło, że te rozkoszne, kolczaste zwierzątka, miewają się dobrze, niestety w rzeczywistości jeże są gatunkiem zagrożonym i bez odpowiedniej ochrony w ciągu kilkunastu lat wyginą. Największym zagrożeniem dla jeży jest, oczywiście, człowiek! Przede wszystkim wyniszczamy ich naturalne środowisko jakim są lasy liściaste. Stosowanie środków ochrony roślin zabijających owady oznacza z kolei, że zabieramy jeżom ich naturalne pożywienie. Wiele z nich ginie pod kołami samochodów, pod kosiarkami czy zostaje spalonych żywcem podczas porządków ogrodowych (np. palenia liści)! Zagrożeniem są dla nich psy, środki chemiczne, trutki a także kataklizmy jak powodzie, pożary lasów. W Polsce od 2014 roku jeż podlega częściowej ochronie gatunkowej. Oznacza to, że mamy obowiązek pomocy jeżom poszkodowanym i niezdolnym do samodzielnego życia.

Jak pomagać jeżom?
– Jeśli spotkamy jeża zimą lub w ciągu dnia dnia, to znak że potrzebuje on naszej pomocy. Jeże bytujące za dnia to najczęściej osobniki chore, ranne, głodne lub wyziębione. Bez naszej pomocy skazane są na długą i bolesną śmierć.
– Zostawmy w naszym ogrodzie trochę dzikiej przestrzeni.
– Wystawmy miseczkę z karmą lub surowym mięsem (drobno pokrojoną wołowinę, serca, żołądki). Pamiętaj tylko, żeby nie dokarmiać jeży późnią jesienią, gdyż w przeciwnym razie będą odwlekać zimowy sen. Kiedy z końcem jesieni kończy się pokarm, w naturalny sposób zapadają w zimowy sen.
– Zimą możemy też udostępnić pomieszczenie, w którym temperatura nie spada poniżej zera (np. piwnicę), gdzie jeże będą mogły spokojnie hibernować.
– W ogródku warto zbudować domek dla jeża, w którym wygodnie spędzi on zimę.
– Nie stosuj w ogrodzie substancji chemicznych! Jeże posilają się głównie insektami. Używając chemicznych środków owadobójczych zabierasz jeżom część ich pożywienia oraz stwarzasz dla nich ryzyko zatrucia chemikaliami. Sięgnij po naturalne sposoby zwalczania szkodników.
– Nie pal liści! Tam tętni życie! A jeśli już musisz to robić, sprawdź czy nie chowają się tam żyjątka!
– Nie koś trawy jeśli nie jest to potrzebne! A jeśli musisz, rób to uważnie!
– Nie chlorujmy i nie odkażajmy chemikaliami wody.
– Nie wysypujmy trutek! Trutki na gryzonie itp. są dla jeża śmiertelnie trujące!
– Dużo jeży ginie przy drogach potrąconych przez pędzące samochody. Ze względu na swoje małe rozmiary trudno je zauważyć, ale jeśli zwolnimy, z pewnością będzie o to zdecydowanie łatwiej.
– Gdy widzimy rannego jeża na poboczu należy zatrzymać auto i zabrać go do specjalisty.
– Prócz wymienionych zagrożeń, jeże giną lub kaleczą się o zbyt niskie ogrodzenia, o śmieci, puszki, szkło czy plastikowe pojemniki, wyrzucane przez człowieka!
Czasami wystarczy tak niewiele, a od naszych wyborów może zależeć życie tych pożytecznych stworzeń!

Co jeszcze warto wiedzieć o jeżach?
Ciało jeża pokrywa około 5000 kolców. To dzięki nim może się bronić przed drapieżnikami, np. przed wężem. Gdy ktoś go niepokoi, zwija się w kulkę i zaczyna trząść. W ten sposób zadaje napastnikowi rany. Jeże prowadzą naziemny i nocny tryb życia. Są krótkowidzami, ale mają za to dobry węch. Poza tym potrafią się wspinać i pływać. W klimacie umiarkowanym jeż zapada w sen zimowy. Często zagrzebuje się w stertach opadłych liści i gałęzi, aby przeczekać jesień i zimę. Kiedy tylko pojawią się pierwsze oznaki wiosny budzi się do życia. Głód zmusza go do szukania jedzenia.Ten mały kolczasty ssak lubi za to dżdżownice, drobne bezkręgowce, ślimaki, pomrowiki, małe węże, jaszczurki, gąsienice. Jego największym przysmakiem są ponoć myszy i jaja ptaków, które podbiera z gniazd znajdujących się na ziemi. Aby zgromadzić zapasy żywieniowe na zimę, jeż musi zjeść prawie tyle, ile wynosi waga jego ciała. Podczas jednej nocy jest on w stanie zjeść 200 gramów owadów.
Czy wiesz, że jeże mają ogony? U jeża europejskiego ogonek osiąga nawet 5 cm długości. Jeże występujące w Europie Zachodniej mają brzuszki pokryte brązowymi włoskami, a jeże pochodzące z Europy Wschodniej — białymi. Jeż ma tak ostre zęby, że może zagryźć węża!
Pozdrawiam z miłością Dziewanna. 💚🍃💚